महाराष्ट्रातील साडेतीन शक्तिपीठांपैकी अर्ध्रे
श्री सप्तश्रृंगीमाता वणी
महाराष्ट्रातील देवीच्या साडेतीन शक्तिपीठांपैकी अर्ध्रे स्थान सप्तश्रृंगी, नासिक जिल्ह्यातील हे स्थान नाशिकपासून ६५ किमी अंतरावर आहे
सप्तश्रृंगगडाचे पायथ्याचं गाव नांदुरी येथून घाटरस्ता सुरू होतो सुमारे दहा किमी अंतराचा हा घाटमार्ग आहे. ह मार्ग संपल्यावर आपण गडाचे पठारावर येऊन पोहोचतो. या पठाराची समुदसपाटी पासून उंची ४७०० फूट आहे.येथे गावठाण आहे. येथे समोर अंगावर येणारा सरळसोट कडा दिसतो. या कड्या मधेच एका प्रचंड दगडी गुहेत सप्तशृंगीचं स्वयंभू स्थान आहे मंदिरात वर जाण्यासाठी पाचशे बांधीव पायऱ्या आहेत. या मूळ पायऱ्यांचं बांधकाम पेशवेकालीन सरदार दाभाडे यांची पत्नी उमाबाई आणि कान्हेरे बंधू यांनी केल्याचे सांगतात .संपूर्ण पायरी मार्गावर छप्पर घातलेले आहे. पायऱ्या चढून गेल्यावर मंदिर आहे. देवीची उभी मूर्ती पूर्वाभिमुख भव्य अतिशय रेखीव असुन. आठ ते दहा फूट उंचीची आहे, अठरा भूजायुक्त मूतीचे हातात विविध आयुधे आहेत. देवीचा डाव्या बाजूचा एक हात कानाला टेकलेला आहे.
या ठिकाण विषयी दंतकथा असुन. मार्कंडेय ऋषी या ठिकाणी तपस्चर्या करीत होते, त्यांचे या तपाने देवी प्रसन्न झाली व तिचे आज्ञे ने त्यांनी या मूर्तीची स्थापना केली. गडावर मार्कंण्डेय ऋषीं आसनस्थ होऊन देवीला तिच्या पराक्रमाचा कथा ऐकवत व देवी किंचित मान वाकडी करुन ऐकत असे. देवीचे हे स्थान लोकांना परिचित नव्हते अनेक शतकापूर्वी या परिसरात धनगर आपली गुरे चरण्यासाठी नेत एका धनगरास येथे मधाचे पोळे दिसले ते काढत असताना त्याला देवीची मूर्ती दिसली व हे स्थान प्रकाशात आले.
गडावर व परिसरात कालीकुंड व सुर्यकुंड, जलगुंफा, शिवतिर्थ, तांबुलतिर्थ, मार्कंण्डेय दर्शन, शितकडा अशी धार्मिक व प्रेक्षणीय स्थळे आहेत.
चैत्र पौर्णिमेला येथे मोठी यात्रा भरते, नवरात्र उत्सवात अश्विन शुद्ध प्रतिपदेला घटस्थापना झाल्यानंतर सकाळी महापूजा, दुपारी महानैवेद्य आणि संध्याकाळी आरतीचा कार्यक्रम असतो. नवमीच्या दिवशी शतचंडी याग केला जातो. मंदिराच्या मागे असलेल्या गुहेच्या माथ्यावर एक दुर्गम सुळका आहे. त्यावर निशाण चढवणं हा देवीच्या यात्रेतला हा नवरात्रीतला महत्त्वाचा कार्यक्रम असतो. कोजागिरी पौणिमेला लाखो भाविक गडावर येतात.
माहिती संकलन-: निखिल आघाडे
सप्तश्रृंगगडाचे पायथ्याचं गाव नांदुरी येथून घाटरस्ता सुरू होतो सुमारे दहा किमी अंतराचा हा घाटमार्ग आहे. ह मार्ग संपल्यावर आपण गडाचे पठारावर येऊन पोहोचतो. या पठाराची समुदसपाटी पासून उंची ४७०० फूट आहे.येथे गावठाण आहे. येथे समोर अंगावर येणारा सरळसोट कडा दिसतो. या कड्या मधेच एका प्रचंड दगडी गुहेत सप्तशृंगीचं स्वयंभू स्थान आहे मंदिरात वर जाण्यासाठी पाचशे बांधीव पायऱ्या आहेत. या मूळ पायऱ्यांचं बांधकाम पेशवेकालीन सरदार दाभाडे यांची पत्नी उमाबाई आणि कान्हेरे बंधू यांनी केल्याचे सांगतात .संपूर्ण पायरी मार्गावर छप्पर घातलेले आहे. पायऱ्या चढून गेल्यावर मंदिर आहे. देवीची उभी मूर्ती पूर्वाभिमुख भव्य अतिशय रेखीव असुन. आठ ते दहा फूट उंचीची आहे, अठरा भूजायुक्त मूतीचे हातात विविध आयुधे आहेत. देवीचा डाव्या बाजूचा एक हात कानाला टेकलेला आहे.
या ठिकाण विषयी दंतकथा असुन. मार्कंडेय ऋषी या ठिकाणी तपस्चर्या करीत होते, त्यांचे या तपाने देवी प्रसन्न झाली व तिचे आज्ञे ने त्यांनी या मूर्तीची स्थापना केली. गडावर मार्कंण्डेय ऋषीं आसनस्थ होऊन देवीला तिच्या पराक्रमाचा कथा ऐकवत व देवी किंचित मान वाकडी करुन ऐकत असे. देवीचे हे स्थान लोकांना परिचित नव्हते अनेक शतकापूर्वी या परिसरात धनगर आपली गुरे चरण्यासाठी नेत एका धनगरास येथे मधाचे पोळे दिसले ते काढत असताना त्याला देवीची मूर्ती दिसली व हे स्थान प्रकाशात आले.
गडावर व परिसरात कालीकुंड व सुर्यकुंड, जलगुंफा, शिवतिर्थ, तांबुलतिर्थ, मार्कंण्डेय दर्शन, शितकडा अशी धार्मिक व प्रेक्षणीय स्थळे आहेत.
चैत्र पौर्णिमेला येथे मोठी यात्रा भरते, नवरात्र उत्सवात अश्विन शुद्ध प्रतिपदेला घटस्थापना झाल्यानंतर सकाळी महापूजा, दुपारी महानैवेद्य आणि संध्याकाळी आरतीचा कार्यक्रम असतो. नवमीच्या दिवशी शतचंडी याग केला जातो. मंदिराच्या मागे असलेल्या गुहेच्या माथ्यावर एक दुर्गम सुळका आहे. त्यावर निशाण चढवणं हा देवीच्या यात्रेतला हा नवरात्रीतला महत्त्वाचा कार्यक्रम असतो. कोजागिरी पौणिमेला लाखो भाविक गडावर येतात.
माहिती संकलन-: निखिल आघाडे
http://maharastramandirbynikhilaghade.blogspot.com
No comments:
Post a Comment