अष्टविनायक : ५ || श्री चिंतामणी (थेउर) ||

 अष्टविनायक : ५ 

|| श्री चिंतामणी (थेउर) ||

चिंतामणी (थेउर) हे पुणे जिल्ह्यातील गणपतीचे देऊळ आहे. हे देऊळ अष्टविनायकांपैकी एक आहे.

 इतिहास :

गणपतीचे मंदिर हे धरानिधर महाराज देव यांनी बांधले. 100 वर्षांनंतर पेशव्यांनी तेथे भव्य व आकर्षक मंदिर व सभागृह बांधले. हे मंदिर पूर्णपणे लाकडापासून बनवले आहे. त्याकाळी हे मंदिर बांधायला 40 हजार रूपये लागले होते.युरोपीयांकडून पेशव्यांना पितळाच्या 2 मोठ्या घंटा मिळाल्या होत्या. त्यातील एक महाडला असून दुसरी येथे आहे. वयाच्या 27 वर्षी माधवराव पेशव्यांना क्षयरोग झाला. तेव्हा त्यांना येथे आणण्या‍त आले. या गणपती समोरच त्यांची प्राणज्योत मालवली. त्यांची पत्नी रमाबाई त्यानंतर सती गेल्या. त्यांच्या स्मरणार्थ येथे बाग तयार करण्यात आली आहे. मोरया गोसावी यांना येथेच सिध्दी प्राप्त झाल्याचेही सांगितले जाते.

 श्री चिंतामणी मंदिर :

श्री चिंतामणीचे मंदिर भव्य असून मंदिराच्या आवारात एक मोठी घंटा आहे. मंदिरातील मूर्ती स्वयंभू असून डाव्या सोंडेची, आसन घातलेली व पूर्वाभिमुख आहे.त्याच्या दोन्ही डोळ्यात लाल मणी व हिरे आहेत.हे मंदिर आजही मजबूत स्थितीत आहे.

 श्री चिंतामणी विनायक मूर्ती :

येथील चिंतामणी विनायकाची मूर्ती स्वयंभू आणि डाव्या सोंडेची आहे.चिंतामणीने मांडी घातलेली आहे.मूर्ती अत्यंत सुबक रेखीव आणि देखणी आहे.मूर्तीच्या डोळ्यांत माणिक-रत्न मढविलेली दिसतात.

 आख्यायिका :

ब्रम्हदेवाने आपले चित्त स्थिर करण्यासाठी गणपतीची या जागी आराधना केली. त्यामुळे या गावाला थेऊर असे नाव पडले, अशी अख्यायिका आहे. यासंदर्भात आणखी एक कथा आहे. राजा अभिजीत व राणी गुणवतीचा मुलगा गुणाने कपिलमुनींकडे असलेला चिंतामणी हे रत्न चोरले. कपिलमुनींना हे कळले तेव्हा त्यांनी गणपतीला ते रत्न गुणाकडून परत आणण्याची विनंती केली.गणपतीने गुणाचा वध करून ते रत्न कपिलमुनींना दिले. मात्र, कपिलमुनींनी हे रत्न गणपतीला अर्पण केले. गणपतीच्या गळ्यात त्यांनी ते चढवले व त्यांची चिंताही दूर झाली. त्यामुळे गणपतीला येथे चिंतामणी या नावाने ओळखले जाऊ लागले.

 जाण्याचा मार्ग :

मुळा-मुठा नदींनी वेढलेले हे श्री क्षेत्र थेऊर पुणे-सोलापूर रेल्वेमार्गावर पुण्यापासून १७ कि.मी. अंतरावर असलेल्या लोणी गावापासून फक्त ५ कि.मी. अंतरावर आहे.
हडपसर येथून थेऊर पी.एम.पी.एम.एल. ही शहरी बस सेवा आहे.

 जेवण्याची व राहण्याची सोय :

थेऊर येथे मंदिर परिसरात भक्तिनिवास आहे, तसेच खाजगी हॉटेल आहेत.

 जवळची प्रेक्षणीय स्थळे :

१) भुलेश्वर :
प्राचीन,शिल्पकलेचा उत्तम नमुना असलेले शिवमंदिर आहे.
२) केडगाव बेट :
श्री नारायण महाराज यांचा आश्रम व दत्त मंदिर आहे.
३) रामदरा :
येथे पाण्याने वेढलेले शिवमंदिर आहे.रामदरा हे निसर्गरम्य स्थळ आहे.
४) उरुळी कांचन :
म.गांधीनी स्थापन केलेला निसर्गोपचार आश्रम आहे.
५) वाडे बोल्हाई मंदिर :
वाघोली-केसनंद मार्गावर हे मंदिर आहे.
६) तुळापुर :
भीमानदी काठी संगमेश्वर मंदिर व छत्रपती संभाजी महाराजांचे स्मारक आहे.
७) मरकळ :
आळंदी जवळ मरकळ येथे भिमानदी तीरावर विपश्यना केंद्र आहे.

|| गणपती बाप्पा मोरया ||
http://maharastramandirbynikhilaghade.blogspot.com